Op 16 maart 2022 zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Het wetsvoorstel ´bevorderen integriteit en functioneren decentraal bestuur’ is op dit moment in behandeling in de Tweede Kamer. Veel gemeenten hebben nu al besloten om toekomstige wethouders te screenen op integriteit en betrouwbaarheid. Dit besteden zij veelal uit aan een gespecialiseerd screeningsbureau.

Integriteit van politieke ambtsdragers is cruciaal in onze democratie. Het gaat om het vertrouwen van burgers in de overheid. Integriteit staat binnen het openbaar bestuur inmiddels hoog op de agenda, en terecht. Het is voor alle Nederlanders van belang dat we integere bestuurders hebben, van wethouders, ministers tot ambtenaren.

Vanuit hun publieke functie staan zij – meer dan commerciële ondernemingen – in de bijzondere belangstelling van media en burgers. De afgelopen jaren is bovendien extra aandacht geweest voor ondermijning en belangenverstrengeling tussen enerzijds de publieke taak en anderzijds commerciële en/of persoonlijke belangen van overheidsfunctionarissen.

Binnen het openbaar bestuur vereist screening nog meer ervaring op dit gebied, gezien de gewenste betrouwbaarheid en integriteit van de nieuw aan te stellen bestuurder. Integriteit begint bij mensen. De mate waarin zij zich bewust zijn van integriteitrisico’s en in hoeverre zij zélf risico’s met zich meebrengen, is van grote impact op integriteit binnen een overheidsorganisatie.

U wilt daarom weten of de kandidaten die u aanneemt een waarheidsgetrouw beeld hebben geschetst van hun arbeidsverleden. Ook wilt u weten in hoeverre ze betrokken zijn bij andere organisaties of een eigen onderneming, of dat op een andere wijze sprake kan zijn van een belangenverstrengeling. Tot slot wilt u weten of deze medewerkers zich in het verleden schuldig hebben gemaakt aan niet-integer gedrag of in omstandigheden verkeren die hun integriteit stevig op de proef zouden kunnen stellen.

Handleiding bassiscan integriteit voor kandidaat-bestuurders

Bij gemeenten, provincies en waterschappen was er behoefte aan een helder en zorgvuldig proces rond de benoemingen van bestuurders en meer eenduidigheid in de wijze waarop risicoanalyses op integriteit worden uitgevoerd. Daarom heeft de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties de handleiding bassiscan integriteit voor kandidaat-bestuurders laten ontwikkelen. In deze handleiding wordt nadrukkelijk ook de mogelijkheid aangegeven om de uitvoering van de basisscan (ook wel screening genoemd) uit te laten voeren door een extern bureau.

Signum Interfocus voldoet in alle opzichten aan de inhoudelijke eisen van deze handleiding.

Doel en inhoud van de basisscan

Het eerste doel van de risicoanalyse is inzicht verkrijgen in mogelijke risico’s voor benoeming, op persoonlijk, relationeel, financieel en functioneel gebied.

Het tweede doel van de risicoanalyse is het bewustzijn van de kandidaat te stimuleren, ter voorbereiding op de bestuursperiode.

Risicogebieden

In een basisscan integriteit komen de volgende onderwerpen aan bod:

Financiële/functionele aspecten, zoals:

• Financiële belangen en aandelenportefeuille
• Juridische belangen, zoals subsidie- of opdrachtrelaties met het openbaar bestuur
• Eigendom van vastgoed of gronden
• Schulden en betalingsrisico’s (hiertoe wordt o.a. een BKR-uittreksel opgevraagd)
• Omgaan met vertrouwelijke informatie
• Bevoegdheden als bestuurder op basis van portefeuille en impact daarvan

Persoonlijke aspecten, zoals:

• Juistheid en volledigheid CV
• Strafrechtelijke en relevante juridische uitspraken uit het verleden, lopende juridische

procedures

• Lidmaatschappen, bijvoorbeeld van verenigingen binnen de gemeente
• Nevenfuncties en -activiteiten
• Het netwerk van de kandidaat, inclusief directe familieleden
• Opleiding
• Arbeidsverleden, en eventuele onregelmatigheden die hierin plaatsvonden
• Verlofregeling of terugkeergarantie bij de huidige of een vorige werkgever
• Gedrag op sociale media, ook in het benaderen van inwoners en andere bestuurders
• Bestuurlijke ervaring

Integriteitsscreening wethouders door Signum Interfocus

Signum Interfocus voert een basisscan (screening) uit conform de richtlijnen van de Autoriteit Persoonsgegevens en gaat op discrete en vertrouwelijke wijze om met gegevens. Wij zorgen ervoor dat een kandidaat niet onnodig of te zwaar wordt gescreend en leggen altijd de screeningsrapportage ter goedkeuring voor aan de betrokkene, alvorens deze wordt verzonden aan onze opdrachtgever.

De screening wordt uitgevoerd door speciaal hiervoor opgeleide, getrainde en gescreende medewerkers van Signum Interfocus die de dynamiek van de overheidsorganisatie en functie kennen en deze kunnen vertalen naar specifieke integriteitrisico’s. Ook kunnen wij u als opdrachtgever adviseren over hoe u kunt omgaan met de in onze rapportage geconstateerde feiten en omstandigheden.

Signum Interfocus werkt al jaren in opdracht van de overheid onder andere op het gebied van het screenen van ambtenaren en bestuurders.

Autoriteit Persoonsgegevens en privacy

De Autoriteit Persoonsgegevens (hierna: AP) ziet toe op een correcte naleving van het bepaalde bij- of krachtens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (hierna: AVG). De AP heeft richtlijnen verstrekt voor een correcte uitvoering van een screening. Signum Interfocus is compliant aan deze regelgeving.

Tevens heeft de Autoriteit Persoonsgegevens bepaald dat de verwerking van strafrechtelijke persoonsgegevens alleen toekomt aan verantwoordelijken die optreden krachtens een vergunning van de Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus. Signum Interfocus heeft deze vergunning.

Verder is de werkwijze van Signum Interfocus in overeenstemming met de ‘Nationale richtlijn pre-, in- en post-employment screening 2018-2023’. Deze richtlijn heeft onder andere betrekking op wettelijke kaders en de praktische uitvoering van achtergrondonderzoeken van personen.

Neem voor meer informatie over onze screening, contact met ons op.

Advisering screeningsbeleid

In een aantal gevallen onderschrijven organisaties het belang van screening, maar worstelen zij met het inrichten van screeningsbeleid. In dergelijke gevallen kan Signum Interfocus adviseren over de inrichting van screening.