“Integriteit en integer zijn, dat is toch vanzelfsprekend.”
“Je mag er toch vanuit gaan dat medewerkers integer handelen.”
“Wij hebben geen fraude …dus bij ons zit het wel goed.”
“Wij hebben een gedragscode.”
“Daar hebben we een afdeling voor.”
Dit zijn veel gehoorde uitspraken van bestuurders, directies en management als het gaat om de integriteit van de organisatie. “Integriteit behoort tot een van de hygiënefactoren van een organisatie, belangrijk maar toch……” Net als in het dagelijks leven vraagt hygiëne om onderhoud, anders wordt de “patiënt” ziek. Ook weer niet te veel hygiëne, tenslotte moeten we wel weerstand opbouwen. Dit vraagt om maatwerk.
Menig bestuurder onderkent de waarde van integriteit binnen een organisatie. Hij is er tenslotte verantwoordelijk voor, naast alle ander zaken zoals de continuïteit en het imago van de onderneming. Toch zien wij dat men integriteit als een vanzelfsprekendheid zien. Vreemd, want bij thema’s als kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid weten we al veel langer dat deze zichzelf niet organiseren en niet zonder voorschriften en bewustwordingscampagnes kunnen om tot resultaten te komen.
Veelal is het onderdeel integriteit belegt bij de afdeling(en) Compliancy, Risk en Governance. Echter daarmee is het nog niet gedaan. De vraag is hoe onderhoud je de “integriteitsparagraaf” waarbij “het opbouwen van voldoende weerstand” niet uit het oog verloren wordt?
Zoals gezegd vraagt dit om een maatwerk aanpak, waarbij de belangrijkste uitgangspunten zijn:
| Kernwaarde |
Integriteit is als kernwaarde benoemd en is opgenomen in visie, missie en doelstelling van de organisatie. |
| Beleid | Op het gebied van integriteit zijn beleid en regelingen gemaakt, deze zijn geïmplementeerd en de naleving wordt gestimuleerd en gemonitord. |
| Aandacht | De organisatie besteedt periodiek aandacht aan integriteit, houdt het onderwerp levend en onderwerp van gesprek. |
| Inzicht en interventie | De organisatie heeft voortdurend inzicht in de interne en externe integriteitsrisico´s. Waar nodig worden interventies gepleegd op cultuur- en organisatieaspecten. |
| Structuur | De organisatie heeft haar organisatie inrichting en werkprocessen zodanig ingericht dat integriteitsrisico´s zo veel mogelijk worden voorkomen en integriteitsschendingen zo spoedig mogelijk worden gesignaleerd. |
| Intrinsieke motivatie en ‘tone at the top’ | Bestuurders, managers en medewerkers zijn intrinsiek gemotiveerd is om integer te handelen en het gewenste gedrag wordt tentoon gespreid door de organisatie leiding. |
| Omgang met integriteitssituaties | De organisatie stelt haar medewerkers niet onnodig bloot aan situaties waarin een stevig beroep wordt gedaan op hun integriteit. De organisatie zorgt er voor dat medewerkers situaties herkennen waarin integriteitsrisico’s aanwezig zouden zijn en dat ze weerbaar zijn in situaties waarin een stevig beroep wordt gedaan op hun integriteit |
| Ruimte voor gesprek en melding | De organisatie is in staat om te leren van integriteitssituaties, doordat er ruimte is voor reflectie op en discussie over het handelen van medewerkers. Men heeft inzicht in eigen gedrag en gedrag van anderen en de effecten die dit heeft op de omgeving. Medewerkers zijn in staat en voelen zich vrij om niet-integer gedrag informeel en formeel te melden. |
| Betrokkenheid medewerkers | De organisatie beschikt over bestuurders, managers en medewerkers die zich betrokken voelen bij zowel de organisatie als hun functie. |
| Arbeidsomstandigheden en –voorwaarden | De organisatie doet in gezonde mate een beroep op haar medewerkers in het behalen van de doelstellingen en stelt ze in staat om deze doelstellingen te halen. De verhouding tussen geven en nemen in de arbeidsrelatie, is in de beleving van medewerkers, in balans. |
Deze elementen laten zich niet ‘onderbrengen’ bij alleen een Compliance Officer of een afdeling Riskmanagement. Het borgen van integriteit vraagt om een integrale aanpak en is en blijft iets van de gehele organisatie.
Met behulp van de juiste tools en de inzet van specialisten krijgt het de aandacht en inhoud die het verdient en wordt dit belangrijke thema daarmee verankert in de onderneming.